Total

Uit encyclopedie van zeeland
Naar navigatie springen Naar zoeken springen
Total; Zeeland Refinery

Olieraffinaderij in Vlissingen-Oost.

De olieraffinaderij Total in Vlissingen-Oost is onderdeel van het Franse Total-concern. Het is sinds 1974 in Zeeland gevestigd in het Sloegebied. Total, sinds enige tijd Zeeland Refinery genoemd, maakt van ruwe aardolie vooral brandstoffen. De ruwe olie wordt vooral via een pijpleiding vanuit de Maasvlakte aangevoerd. In het raffinageproces wordt uit ruwe aardolie LPG, benzine, kerosine, diesel en stookolie geproduceerd. Op kleine schaal worden verder ook oplosmiddelen en grondstoffen voor kunststoffen gemaakt. Dit betreft bijvoorbeeld nafta, zwavel ten behoeve van de kunstmest-, de rubber- en farmaceutische industrie, oplosmiddelen ten behoeve van boorinstallaties en de voedingsindustrie, smeerolie, waterstof, asfalt en residu.

Total, foto: A. van Wyngen, ca. 1970, Bron: ZB, Beeldbank Zeeland, rec. nr. 110893

Geschiedenis van het bedrijf

Start

In 1970 besloot de leiding van het Franse Total-concern een fabriek te vestigen in het Sloegebied.[1] De keuze voor vestiging in het Sloegebied was mede ingegeven door de ligging aan diep vaarwater en de aanwezigheid van andere chemische bedrijven. Bovendien ontving het bedrijf een 'bijzondere rijkssubsidie' bij vestiging in Zeeland. Dat geld was nodig om de kosten van een pijpleiding tussen de aanlegsteiger en de fabriek te dekken. In Rotterdam (ruimtegebrek) en Amsterdam (gebrek aan afzetmogelijkheden) waren geen goede vestigingsmogelijkheden. De vestiging van Total vergde een investering van ongeveer 250 miljoen gulden.

Na een lange aanloopperiode, waarin de aanvoer van ruwe olie in de periode 1973/'74 door de olieboycot van de Arabische landen maar langzaam op gang kwam, kon het nieuwe bedrijf vanaf 1974 voluit produceren. De officiële opening door prins Bernhard was op 18 oktober 1974.[2] Er werkten op dat moment ongeveer 220 man (incl. onderhoudsdienst) bij het bedrijf.

De bouw van Total, foto: T. Slagboom, 1970, Bron: ZB, Beeldbank Zeeland, rec. nr. 121052

In de gevarenzone

De eerste paar jaren waren succesvol. Er was langzame groei en de werkgelegenheid steeg tot boven de 300 werknemers. Vanaf 1978 kwam de klat erin. Als gevolg van de teruglopende internationale conjunctuur en de problemen in de chemische industrie was het voor Total moeilijk kostendekkend te werken en kwam zelfs het voortbestaan van Total-Vlissingen op het spel te staan.[3] Koortsachtig overleg met diverse partijen om te zoeken naar een oplossing voor de problemen leverde aanvankelijk niets op.[4] Doordat Dow-Chemical 20% (later 45%) van de aandelen overnam wordt de continuïteit van Total in Vlissingen verzekerd.

Hydro-cracker

In 1980 herstelde de markt zich enigszins en werd er zelfs weer nagedacht over nieuwe investeringen.[5] Dit werd in 1986 geeffectueerd met de afbouw van een nieuwe, 800 miljoen gulden kostende conversie-eenheid ('hydro-cracker'), waarin uit zware stookolie lichtere producten als nafta, LPG, kero en gasolie vervaardigd werden. Dit project vond plaats in nauwe samenwerking met Dow Chemical in Terneuzen, dat sterk afhankelijk was van de aanvoer van petrochemische nafta. De werkgelegenheid bij Total breidde hierdoor uit tot 340 werknemers.[6] De hydro-cracker wordt op 19 maart 1986 door minister Van Aardenne in gebruik genomen.[7]

Nieuwe investeringen

Eind 1989 werd besloten nieuwe investeringen te doen. Er kwam een nieuwe fabriek voor benzeen en xyleen. Met deze investering is een bedrag van ongeveer 90 miljoen euro gemoeid.[8] Tevens werd de ontzwavelingsfabriek voor kerosine vergroot. Later werd ook een nieuwe, vierde laadsteiger gebouwd, waardoor de laadcapaciteit verder vergroot kon worden.[9]

In 1993 was Total de eerste raffinaderij in ons land die over een goedgekeurd milieuzorgsysteem beschikt - nog voordat dit wettelijk verplicht is.

Meer toegevoegde waarde, schoner

Door de overcapaciteit aan olieraffinaderijen werd Total geleidelijk gedwongen te kiezen voor de fabricage van eindproducten met een grotere toegevoegde waarde, zoals oplosmiddelen, verf, inkt, hydrolische olie en smeermiddelen, waardoor de marges op peil konden blijven. In dat kader past ook de uitbreiding van de procuctie van laagzwavelige diesel (ecodiesel), waarvoor met name vanuit Duitsland en Skandinavie steeds meer vraag is.[10] Tevens waren er plannen rond het jaar 2000 een nieuwe fabriek te bouwen voor verder ontzwaveling en omzetting of terugwinning van zwaveldioxine. De kosten voor deze fabriek zouden ongeveer 32 miljoen gulden bedragen. Verder werd ook geïnvesteerd in stankbestrijding en energiebesparing.[11]

Total-directeur Grossman, foto: J. Wolterbeek, ca. 1980, Bron: ZB, Beeldbank Zeeland, rec. nr. 124208

TotalFina

Eind 1998 werd het Belgische Petrofina overgenomen. Hierdoor had het bedrijf nu ook vestigingen in Antwerpen en Duinkerke. De naam veranderde nu in TotalFina. Korte tijd later ging de nieuwe organisatie samen met het Franse Elf Aquitaine ("TotalFinaElf").

Incidenten

Bij het begin van de nieuwe eeuw kwam Total een paar keer slecht in het nieuws. Zo raakten er een paar werknemers gewond na een bedrijfsongeval en lekte het bedrijf op meerdere momenten olie in de Borselse grond.[12] Het leidde ertoe dat het bedrijf onder druk kwam te staan en bij overtredingen dwangsommen moest betalen. In 2004 besloot het bedrijf daarom alle olieleidingen te vernieuwen.

Uitbreiding

In september 2006 kondigde Total aan opnieuw uit te breiden. Op het bedrijfsterrein van de Vlissingse fabriek kwam een tweede waterstoffabriek. Met deze nieuwe investering waren verscheidene miljoenen euro's gemoeid. De nieuwe installatie was nodig om meer lichte nieuwe olieproducten te kunnen maken.[13]

Lukoil

In 2009 verkocht Total, dat door milieuorganisaties meer en meer onder druk kwam te staan om schoner te gaan werken, 45% van de aandelen aan het Russische Lukoil. Het betreft de aandelen die daarvoor in handen waren van Dow Chemical. Met de nieuwe Russische mede-eigenaar werd in 2010 begonnen met de bouw van een nieuw controlekamergebouw. Een investering van ongeveer 27 miljoen euro. Ook voor de verdere toekomst werden er door beide aandeelhouders nieuwe investeringen aangekondigd. In een onder druk staande markt zou dit moeten leiden tot hogere opbrengsten, betere kwaliteit en energiebesparing.

De participatie van Lukoil leidde er overigens ook toe dat het bedrijf op verzoek van de nieuwe aandeelhouder vanaf 1 oktober 2011 Zeeland Refinery NV gaat heten. Met de nieuwe naam hoopte het bedrijf zijn commerciële positie in Europa verder te kunnen versterken.[14]

Total vanuit de lucht, sept. 1983, Bron: ZB, Beeldbank Zeeland, rec. nr. 62062

Optimisme

Ondanks de wereldwijde crisis en de gestaag dalende vraag naar olieproducten was het bedrijf optimistisch over de toekomst. In 2011 werd bijna 10 miljoen ton olie geproduceerd en was er ongeveer 400 man vast personeel en ca. 200-250 ingehuurd personeel werkzaam. Het bedrijf profiteerde van de goede ligging, de steeds verder doorgevoerde kostenreducties en investeringen in milieu en veiligheid en behaalde synergievoordelen door de aanwezigheid van een zusterraffinaderij in Antwerpen.[15]

De verdergaande kostenreducties wilde Zeeland Refinery vanaf 2014 - het jaar dat de fabriek 40 jaar bestond[16] - onder andere gaan verwezenlijken via vermindering van de steeds hoger oplopende energiekosten. Dit diende plaats te vinden via het terugwinnen van warmte uit rookgassen en via het halen van warmte uit producten tijdens het afkoelingsproces. Daarnaast werden motoren en pompen, die werden aangedreven via stoomturbines vervangen door energiezuiniger elektromotoren.[17]

Modernisering hydrocracker

Begin 2017 kondigden de aandeelhouders van Zeeland Refinery aan nog eens 40 miljoen euro te steken in modernisering van de hydrocracker. Door de modernere hydrocracker - via de bouw van een derde, energie- en onderhoudzuiniger reactor - werd het mogelijk om een breed assortiment van grondstoffen - ook de kwalitatief minderwaardigere - te kunnen omzetten in diesel, kerosine, smeerolie en petrochemische grondstoffen. Door de verminderde aanvoer van grondstoffen onder andere uit Rusland - kon door de modernisering van de 'kraker' in de toekomst flexibeler worden ingespeeld op de aankoop van grondstoffen. Het was de bedoeling dat de nieuwe reactor vanaf 2019 wordt gebouwd. Met deze investering lijkt de werkgelegenheid voor lange tijd gewaarborgd.

Auteur

W. van Gorsel, 2017

Bronnen

Sites

Krantenbank Zeeland

Website Zeeland Refinery

Aanvullende literatuur

Total, Total raffinaderij Nederland (Vlissingen, 1998)

Noten

  1. Krantenbank Zeeland, 'Total: voorkeur voor Zeeland', in: PZC, 13 maart 1970, pag. 9.
  2. Krantenbank Zeeland, 'Prins Bernhard opent Total-Sloe', in: PZC, 19 oktober 1974, pag. 9.
  3. Krantenbank Zeeland, 'Ondernemingsraad Total-Frankrijk wil behoud werkgelegenheid Vlissingen-Oost', in: PZC, 25 augustus 1978, pag. 2.
  4. Krantenbank Zeeland, 'Nog geen concreet plan redding Total Vlissingen', in: PZC, 2 december 1978, pag. 2.
  5. Krantenbank Zeeland, 'Werkgelegenheid raffinaderij Total voorlopig probleemloos', in: PZC, 1 februari 1980, pag. 2.
  6. Krantenbank Zeeland, 'Total bouwt in Borsele nieuwe hydro-cracker', in: PZC, 25 februari 1983, pag. 2.
  7. Krantenbank Zeeland, 'Geen invloed olieprijzen op plannen kerncentrales', in: PZC, 20 maart 1986, pag. 17.
  8. Krantenbank Zeeland, 'Total breidt fabriek in Vlissingen uit', in: PZC, 4 oktober 1989, pag. 13.
  9. Krantenbank Zeeland, 'Total opent nieuwe laadsteiger', in: PZC, 27 oktober 1994, pag. 25.
  10. Krantenbank Zeeland, 'Total voert productie flink op', in: PZC, 27 juni 1995, pag. 9.
  11. Krantenbank Zeeland, 'Total investeert miljoenen in mileutechniek', in: PZC, 3 juni 1998, pag. 50.
  12. Krantenbank Zeeland, 'Borsele voelt Total aan de tand', in: PZC, 11 januari 2003, pag. 53.
  13. Krantenbank Zeeland, 'Total Vlissingen breidt fors uit', in: PZC, 28 september 2006, pag. 23.
  14. Krantenbank Zeeland, 'Total wordt Zeeland Refinery', in: PZC, 28 september 2011, pag. 12.
  15. Krantenbank Zeeland, 'Slim laveren in krimpende oliemarkt', in: PZC, 15 februari 2012, pag. 13.
  16. Krantenbank Zeeland, 'Het was avonturieren in het Sloegebied', in: PZC, 23 september 2014, pag. 32.
  17. Krantenbank Zeeland, 'Raffinaderij moet kosten besparen', in: PZC, 12 augustus 2013, pag. 59.